ผลงานภาพยนตร์ของเจย์ รัสเซลล์ ได้แก่ Ladder 49 ที่นำแสดงโดย จอห์น ทราโวลตา และวาคิน ฟินิกซ์ และภาพยนตร์ที่ได้รับเสียงวิจารณ์ชื่นชมเรื่อง Tuck Everlasting ที่สร้างขึ้นจากหนังสือมหัศจรรย์ที่ได้รับรางวัลโดยนาตาลี แบ็บบิท และนำแสดงโดยนักแสดงเจ้าของรางวัลอคาเดมี อวอร์ดอย่างเซอร์ เบน คิงส์ลีย์, ซิสซี สปาเซ็ค และวิลเลียม เฮิร์ต
ในปี 2000 รัสเซลล์ได้กำกับและอำนวยการสร้างบริหารภาพยนตร์สำหรับครอบครัวชื่อดังเรื่อง My Dog Skip ที่สร้างขึ้นจากอนุทินขายดีของวิลลีย์ มอร์ริส ภาพยนตร์เรื่องนี้นำแสดงโดย เควิน เบคอน, แฟรงกี มูนิซ, ลุค วิลสัน และไดแอน เลน และได้รับรางวัลมากมาย ซึ่งรวมถึงรางวัลบรอดคาสท์ ฟิล์ม คริติกส์ อวอร์ดสาขาภาพยนตร์สำหรับครอบครัวยอดเยี่ยมปี 2001 ด้วย
รัสเซลล์เกิดในอาร์คันซอ ตอนอายุ 19 ปี เขาก็ได้กำกับโฆษณาหลายชิ้นให้กับแผนกการท่องเที่ยวและอาร์แคนซัสปาร์ค ภายใต้การบริหารงานของบิล คลินตัน ในขณะเดียวกัน เขาก็ได้รับรางวัลหลายตัวจากผลงานเพลงของเขา รัสเซลล์ได้รับทุนการศึกษาด้านดนตรีให้เข้าศึกษาต่อที่มหาวิทยาลัยเมมฟิส ที่ซึ่งเขาได้ศึกษาในแผนกอนุรักษ์เพลงบลูที่ได้รับรางวัลแกรมมี อย่างไรก็ดี ในระหว่างนี้เองที่ความรักในภาพยนตร์ของเขาเริ่มมีอิทธิพลมากกว่า รัสเซลล์ได้เข้าศึกษาต่อด้านภาพยนตร์ที่มหาวิทยาลัยโคลัมเบีย ที่ซึ่งเขาได้รับปริญญาโทสาขาศิลปะศาสตร์
ระหว่างที่อยู่โคลัมเบีย ภายใต้การดูแลของไมลอส ฟอร์แมนและแฟรงค์ แดเนียล ผู้ล่วงลับ รัสเซลล์ได้รับทุนสร้างหนังจากสถาบันศิลปะวิทยาการภาพยนตร์และมูลนิธิหลุยส์ บี. เมเยอร์ จากนั้น เขาก็ได้รับเชิญให้เข้าร่วมเวิร์คช็อปภาพยนตร์ของ.เทศกาลภาพยนตร์ซันแดนซ์ เพื่อพัฒนาโปรเจ็กต์ End of the Line ของเขา ซึ่งกลายเป็นภาพยนตร์เปิดตัวที่ได้รับเสียงชื่นชมอย่างล้นหลามของเขา ภาพยนตร์เรื่องนี้นำแสดงโดยวิลฟอร์ด บริมลีย์, แมรี สตีนเบอร์เกน และเควิน เบคอน
จากนั้น รัสเซลล์ก็ได้พัฒนาโปรเจ็กต์ต่าง ๆ ให้กับอิเมจิน เอ็นเตอร์เทนเมนต์ และไทรสตาร์ พิคเจอร์ส และเริ่มให้ความสนใจกับสารคดี เขารับหน้าที่ผู้อำนวยการสร้างและผู้กำกับให้กับซีรีส์ที่ได้รับเสียงชื่นชมทางดิสคัฟเวอรี แชนแนล Amazing America และซีรีส์สารคดีและรายการพิเศษให้กับเอ็นบีซี, ซีบีเอส, เลิร์นนิง แชนแนล, ยูเอสเอ เน็ตเวิร์ค และเครือข่ายอื่น ๆ ในปี 1996 รัสเซลล์ได้รับการทาบทามให้เขียนบท อำนวยการสร้าง และกำกับมินิซีรีส์ห้าชั่วโมงเรื่อง Great Drives ซึ่งเกี่ยวกับทางหลวงสายสำคัญของอเมริกาให้กับพีบีเอส ระหว่างถ่ายทำ Great Drives นี้เอง ที่รัสเซลล์ได้พบกับนักเขียนเจ้าของรางวัล วิลลีย์ มอร์ริส ผู้ล่วงลับ ผู้เล่าให้เขาฟังว่า เขากำลังเขียนหนังสือเกี่ยวกับวัยเด็กและสุนัขตัวโปรดของเขาเรื่อง My Dog Skip เป็นครั้งแรก
