เกิดในปี 1948 และเติบโตที่ซัสเซ็กซ์ และโกลเซสเตอร์ไชร์ เขาได้รับการศึกษาที่ดาวน์ไซด์ สคูล และคริสต์ คอลเลจ, แคมบริดจ์ แล้วจากนั้นทำงานในสถานีโทรทัศน์บีบีซี ที่ซึ่งเขาทำงานในฐานะนักทำหนังสารคดี ที่นั่น ความทะเยอทะยานด้านการเขียนของเขาได้เริ่มขึ้นด้วยการเขียนนิยาย และเปลี่ยนสู่การเขียนบทละครโทรทัศน์ บทละครทางทีวีของเขาได้แก่ Shadowlands และ Life Story ซึ่งทั้งสองเรื่องได้รางวัลบาฟต้า สาขาละครชีวิตทางโทรทัศน์ยอดเยี่ยม เขายังได้รางวัลจาก Sweet as You Are และ The March ด้วย ในปี 1998 เขาได้รับรางวัลจากสมาคมผู้เขียนบทโทรทัศน์ในราชูประถัมภ์
บทละครเรื่องแรกของนิโคลสันคือการดัดแปลง Shadowlands สำหรับละครเวที ได้รับรางวัลลอนดอน อีเวนนิ่ง สแตนดาร์ด เธียเตอร์ สาขาละครเวทียอดเยี่ยม ในปี 1990 และได้รับรางวัลโทนี่ เมื่อไปแสดงที่บรอดเวย์ เขาได้รับการเสนอชื่อชิงรางวัลออสการ์ในฉบับดัดแปลงเป็นบทภาพยนตร์ ซึ่งกำกับโดยริชาร์ด แอทเทนโบโรห์ นำแสดงโดยแอนโธนี ฮอปกินส์ และเดบรา วิงเกอร์
จากนั้น นิโคลสันก็ได้ร่วมเขียนบทภาพยนตร์ให้ Sarafina!, Nell, First Knight, Grey Owl, Gladiator (ผู้เขียนบทร่วม) ที่ได้รับการเสนอชื่อชิงรางวัลออสการ์เป็นครั้งที่สอง และ Elizabeth: The Golden Age เขายังเขียนบทและกำกับ Firelight นอกจาก Shadowlands แล้ว นิโคลสันยังเขียนบทละครเวทีอีกสี่เรื่องคือ Map of the Heart, Katherine Howard, The Retreat From Moscow ซึ่งแสดงติดต่อกันที่บรอดเวย์ถึงห้าเดือน และได้รับการเสนอชื่อชิงรางวัลโทนี่ถึงสามรางวัล และ Crash
นิยายของนิโคลสันสำหรับเด็กโต เรื่องThe Wind Singer ได้รางวัล Nestlé Smarties Book Prize Gold Award ในปี 2000 และรางวัล Blue Peter Book of the Year Award ในปี 2001 ภาคต่อชื่อ Slaves of the Mastery ถูกตีพิมพ์ในปี 2001 และเล่มสุดท้ายในไตรภาค Firesong ถูกตีพิมพ์ในปี 2002 นิยายไตรภาคชุดนี้ถูกนำออกขายในทุกตลาดใหญ่ของต่างประเทศ จากสหรัฐไปจนถึงจีน
นิยายไตรภาคแฟนตาซีเรื่องที่สองของนิโคลสัน ชื่อ The Noble Warriors ภาคแรก ชื่อว่า Seeker (2005) ภาคสองชื่อ Jango (2006) และภาคสามชื่อ Norman (2007) นิยายสำหรับผู้ใหญ่ของเขาคือ The Society of Others (2004), The Trial of True Love (2005), The Secret Intensity of Everyday Life (2009), All the Hopeful Lovers (2010) และ The Golden Hour (2011) นิยายรักปนเซ็กซ์สำหรับวัยรุ่นของเขา Rich and Mad ตีพิมพ์ในปี 2010
นิโคลสันอาศัยอยู่ที่ซัสเซ็กซ์กับภรรยาชื่อเวอร์จิเนีย และลูกอีกสามคน
