เต๋า - สมชาย เข็มกลัด เกิดเมื่อวันที่ 26 มกราคม พ.ศ. 2517 ที่กรุงเทพมหานคร เป็นชาวไทยเชื้อสายมอญที่เกิดในครอบครัวฐานะยากจน โดยมีผู้เป็นย่าเป็นผู้เลี้ยงดูมาตลอด เริ่มเข้าศึกษาชั้นประถมศึกษาที่โรงเรียนท่าเรือวิทยา และได้ศึกษาต่อชั้นมัธยมศึกษาที่โรงเรียนเทพศิรินทร์ และสำเร็จการศึกษาระดับปริญญาตรีจากมหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนันทา พ.ศ. 2544
เริ่มเข้าสู่วงการบันเทิงจากการชักนำของ พจน์ อานนท์ ให้ไปถ่ายแบบลงหนังสือ เธอกับฉัน จากนั้นก็ก้าวสู่วงการจอแก้วในละครโทรทัศน์เรื่อง นางฟ้าสีรุ้ง ทางช่อง 7 เมื่อปี พ.ศ. 2533 ในฐานะตัวประกอบ และเข้าสู่บทบาทในจอเงินภายใต้ชื่อเรื่องว่า สะแด่วแห้ว จากนั้นได้เข้าเซ็นสัญญาเป็นนักร้องในสังกัด อาร์เอส โปรโมชั่น มีอัลบั้มเป็นของตัวเองชื่อ เต๋า หัวโจก ในปี พ.ศ. 2536 ซึ่งถือเป็นผลงานสร้างชื่อให้เต๋ากลายเป็นขวัญใจวัยรุ่นด้วยแฟชั่นผ้าโพกหัวและเสื้อลายสก๊อตจากมิวสิกวีดีโอเพลง บอดี้การ์ด คู่กับ สุทธิดา เกษมสันต์ ณ อยุธยา ซึ่งทำให้ทั้งคู่ต่อมาเหมือนเป็นดาราคู่ขวัญกัน ตามมาด้วยอัลบั้มชุดที่ 2 สมชายจดปลายเท้า และอัลบั้มพิเศษ สมชายโอที ในปี พ.ศ. 2538 และอัลบั้มชุดที่ 3 สมชาย 100 แรงม้า ในปี พ.ศ. 2541
นอกจากนี้ยังมีผลงานทางการแสดงทั้งละครและภาพยนตร์อีกมากมาย อาทิเช่น ละครเรื่อง เวลาในขวดแก้ว, น้ำใสใจจริง และโด่งดังเป็นพลุแตกในบทบาทของ เฮียเมฆ ในเรื่อง ข้าวเปลือก ตามมาด้วยบทของ เผดิมพงศ์ แห่ง เกาะสวาท หาดสวรรค์ คู่พระคู่นางและคู่กัดของ ยายตุ่มแตก หรือ นภาพร ที่สวมบทโดย สุทธิดา เกษมสันต์ ณ อยุธยา
ในส่วนของภาพยนตร์ เรื่องที่สร้างชื่อเสียงให้อย่างมากคือ โลกทั้งใบให้นายคนเดียว ในปี พ.ศ. 2538 ที่เล่นคู่กับนางเอกคู่ขวัญ สุทธิดา ตามมาด้วย ล่องจุ๊น ขอหมอนใบนั้นที่เธอฝันยามหนุน, แตก 4 รัก โลภ โกรธ เลว, มือปืน โลก/พระ/จัน, สายล่อฟ้า และที่เข้าฉายในปี พ.ศ. 2550 คือเรื่อง โอปปาติกะ และ นาคปรก
รับเป็นพรีเซ็นเตอร์โฆษณา ให้กับสินค้ารถจักรยานยนต์ฮอนด้า สำหรับกลุ่มวัยรุ่นชายตั้งแต่เริ่มเข้าวงการใหม่ ๆ ในรุ่น ฮอนด้า โนวา จนถึงปัจจุบันเป็นเวลาเกือบ 20 ปีแล้ว ก็ยังเป็นพรีเซ็นเตอร์ให้กับรุ่น ฮอนด้า โซนิก ซึ่งเน้นจับกลุ่มลูกค้าที่เป็นวัยรุ่นชายเช่นกัน รวมถึงเคยเป็นพิธีกรรายการ 4+1 ถึงจะเท่ห์ ร่วมกับ สายฟ้า เศรษฐบุตร, ปราโมทย์ แสงศร และจักรกฤษณ์ อำมะรัตน์ นอกจากนี้แล้ว ยังเป็นนักฟุตบอล เคยติดทีมชาติไทยชุดเยาวชนมาแล้ว
ในอดีต เคยใช้ชีวิตคู่กับ นัท มีเรียแต่ก็ไปกันไม่ได้ ต้องจดทะเบียนหย่า จนเมื่อวันที่ 14 พฤษภาคม พ.ศ. 2552 ได้จดทะเบียนสมรสที่สำนักงานเขตบางรัก กับอัฐมาศ อัศววิมล รองผู้อำนวยการฝ่ายการตลาดนิตยสารดิฉันและคอสโมโพลิแทน ปัจจุบันมีบุตรชาย 1 คน และบุตรสาว 1 คน ชื่อน้องสมใจ และน้องสุขใจ
